Problematyka uczty i ucztowania w starożytności z całą pewnością zasługuje na uwagę. Samo biesiadowanie było bardzo ważnym czynnikiem kulturotwórczym w świecie antycznym. To na greckich sympozjonach rodziła się poezja, literatura, muzyka. Tam też rozwijały się więzi społeczne i polityczne arystokracji. Zagadnienie to zostało dokładnie przedstawione w znakomitej monografii Marka Węcowskiego Sympozjon, czyli wspólne picie. Uczty są tematem wielu utworów poetyckich, a także przedstawień wizualnych np. na wazach. Motyw biesiady wykorzystuje również Platon w słynnym dialogu Uczta. Filozoficzne dysputy na ucztach mają miejsce również w dialogach Cycerona. Same zaś biesiady miały niesłychanie ważne znaczenie polityczne, o czym pisze szerzej Sara Wojszczak.

Ta wieloaspektowość uczty jest znakomicie widoczna w niniejszym tomie. Pierwszy artykuł, przygotowany przez Marka Popielarskiego, dotyczy symboliki uczty w Państwie Platona w interpretacji Erica Voegelina. Akcja Państwa ma wszak miejsce na uczcie u Polemarcha. To stanowi punkt wyjścia dla omówienia egzegezy Voegelina, jej podstawowych założeń i konkretnych interpretacji symboli m.in. samego początku dialogu i motywu katabazy, a także m.in. mitu jaskini czy mitu o Erze. Autor zwraca również uwagę na istotę interpretacji Voegelina – symbolizację życia i śmierci.

Łukasz Mikołaj Suski podjął się z kolei tematu chrześcijańskiej agapy. Autor odnosi się do ogólnych funkcji uczty w starożytności (m.in. społecznych i politycznych) i na tym tle ukazuje specyfikę chrześcijańskich spotkań. W artykule zostały pokazane korzenie tych zgromadzeń, które w dużej mierze wyrastają z judaizmu i cechy wspólne ze świeckim sposobem ucztowania. Suski opiera się na różnego rodzaju źródłach – nie tylko na Nowym Testamencie, ale też na pismach Ojców m.in. Ignacego Antiocheńskiego, a także korespondencji Pliniusza Młodszego i dzięki temu przedstawia wielowymiarowość agap, zarówno ich pozytywnych aspektów – fraternizacji i pogłębieniu więzi z bogiem, jak i pojawiających się na ucztach nadużyć.

Problematyka chrześcijańska pojawia się również w następnym artykule, w którym Adam Ostrowski bada relacje pomiędzy chrześcijańską eucharystią a kultem Dionizosa. Autor omawia podstawowe aspekty kultu dionizyjskiego, odnosi się do ważnych badań Waltera Otto i Karla Kerenyi’ego, a także m.in. do mitu orfickiego. Wskazane są zarówno podobieństwa, jak i różnice w postaciach Dionizosa i Chrystusa. Na szczególną uwagę zasługuje również przywołanie myśli słynnego współczesnego teologa Odo Casela.

Zupełnie inną tematykę podejmuje Sara Wojszczak, której artykuł bada relacje pomiędzy rzymskim prawodawstwem a obyczajami ucztowania w okresie Republiki Rzymskiej. Tym samym jest to praca interdyscyplinarna, gdyż porusza zagadnienia z zakresu prawa, jak i historii życia codziennego. Zawarta w badaniu konkluzja o tym, że Rzymianie mogli przekraczać normy (m.in. w zakresie ucztowania) świadomie i celowo, może być punktem wyjścia do rozwinięcia tej problematyki badawczej.

Niniejszy tom zamyka artykuł Victorii Barstevich, która zajmuje się recepcją mitu o Persefonie w Labiryncie Fauna Guillermo del Toro. Autorka umiejętnie opisuje główne elementy strukturalne opowieści zawartej w filmie (oraz książce) hiszpańskiego reżysera, opierając się – bardzo słusznie m.in. na pracach Włodzimierza Proppa. Bardzo cenne jest wykazanie wspólnych motywów, które są obecne w antycznej mitologii i ich wykorzystania w Labiryncie Fauna, w celu zbudowania historii o dojrzewaniu głównej bohaterki filmu.

To niezwykle interesujące jak motyw przewodni konferencji – uczta i ucztowanie – zaprowadził młodych badaczy do rozwinięcia tak różnorodnych zagadnień. Dodam, że redagowanie niniejszego tomu było dla mnie osobistą satysfakcją, gdyż sam w latach 2012-2017 studiowałem filologię klasyczną na Uniwersytecie Kardynała Stefana Wyszyńskiego. Ten czas wspominam jako intensywny rozwój intelektualny, który doprowadził mnie do podjęcia studiów doktoranckich. Był to również czas budowania społeczności klasyków na bielańskiej uczelni i rozwoju działalności Koła. Miałem wtedy m.in. okazję współorganizować konferencję poświęconą zagadnieniom granicy i graniczności, którą mogę uznać za pierwszy duży sukces Koła Naukowego Kalokagatia. Pamiętam też, że już jako absolwent przyszedłem na nieformalne spotkanie członków koła. Pojawił się na nim pomysł organizacji kolejnej konferencji. Trudno mi powiedzieć skąd ta myśl przyszła mi do głowy (może dlatego, że sam pisałem licencjat o Uczcie Platona), żeby tematem przewodnim uczynić problematykę uczty. Bardzo się ucieszyłem, gdy otrzymałem informację, że moja skromna sugestia przerodziła się w realne wydarzenie, które odbyło się na jesieni 2019 roku. Tym bardziej z radością przyjąłem propozycję zredagowania niniejszego tomu.

Na sam koniec chcę bardzo serdecznie podziękować panu doktorowi Filipowi Doroszewskiemu za wszelką pomoc przy wątpliwościach redakcyjnych oraz pani Wiktorii Wilczak, za owocną i życzliwą współpracę. Swoje podziękowanie pragnę również skierować do wszystkich autorów, za ich trud i zaangażowanie w to, by zaprezentowane w tym tomie prace stały na jak najwyższym poziomie. Pozostaje mi Państwu życzyć dalszych sukcesów na polu naukowym, a członkom Koła Naukowego Kalokagatia pomyślności w organizowaniu kolejnych interesujących wydarzeń i popularyzacji wiedzy o antyku w Polsce.

Lublin, 25.05.2021 r.